Licht op van Esterik
zaterdag 20 december 2014 t/m zaterdag 22 maart 2014
In de komende donkere wintermaanden laat het Stadsmuseum het magische werk zien van de Woerdense kunstenaars Ruben en Nico van Esterik. De tentoonstelling werpt licht op een vader en zoon tussen traditie en vernieuwing. Nico is klassiek geschoold en hanteert oude en ambachtelijke technieken. Zijn tekeningen, grafiek en schilderijen laten een dromerige en sprookjesachtige wereld zien. Zijn zoon Ruben van Esterik is grafisch ontwerper en lichtkunstenaar. Hij is volledig op de hoogte van de moderne technische en artistieke mogelijkheden. In de projecties die hij speciaal voor deze tentoonstelling ontwierp, liet hij zich inspireren door Nico’s werk. Door middel van licht en geluid brengt Ruben de mysterieuze wereld van zijn vaders schilderijen tot leven.
Nico van Esterik (1951)
Nico werd in 1951 in Woerden geboren in een gezin van vijf kinderen. Als kleine jongen besteedde hij al zijn vrije tijd aan tekenen en schilderen. Hij richtte zijn slaapkamer in als eenvoudig atelier zodat hij ook ’s nachts verder kon werken als dat zo uitkwam. René Huwae, één van Nico’s jeugdvrienden en leerlingen, herinnert zich "De slaapkamer stond vol met schildermaterialen en werkstukken, zelfs zo erg dat de deur niet meer open ging". Naast het vele schetsen, oefenen en kijken, las Nico ook boeken over kunstgeschiedenis en bezocht hij samen met zijn broers de musea in de omgeving. Toen hij vijftien jaar oud was exposeerde hij voor het eerst en zonder enige kunstopleiding in het Woerdense Gemeentemuseum (het huidige Stadsmuseum Woerden).
Ambacht
Na het voortgezet onderwijs begon Nico van Esterik aan de studie grafische en monumentale vormgeving aan de Academie voor Beeldende Kunsten Artibus in Utrecht. Tijdens zijn opleiding werd hij traditioneel geschoold in de figuratieve beeldende kunst. Hij ontwikkelde zich als een ambachtelijk kunstenaar met een voorliefde voor oude technieken en materialen. Met tempera -een verf bestaande uit een emulsie van eigeel, water, olie en pigmenten- bracht hij op een houten paneel een onderschildering aan. Daarna werkte hij het paneel af met vele lagen transparante olieverf, een techniek die glaceren genoemd wordt. Niet alleen Nico’s technieken maar ook de stijl die hij in deze periode ontwikkelde, doen denken aan de late middeleeuwen en de renaissance. Hij leverde nauwkeurig uitgewerkte portretten af van statische en anonieme figuren in rijke kleuren zoals oker, bruin en rood.
Magisch realisme
In 1976 trouwde Nico met Simone Sluijs waarmee hij in 1984 zijn eerste en enige kind kreeg, genaamd Ruben. De zwangerschap en de eerste maanden na de geboorte vormden een verwarrende en emotionele periode voor Nico. Hij vond een uitlaatklep in zijn kunst en was dag en nacht bezig met tekenen en schilderen. In zijn werk, dat werd omschreven als magisch realistisch, creëerde hij een eigen werkelijkheid waarin hij bestaande elementen met fantasie combineerde. Hij liet zich inspireren door oude meesters als Pieter Breugel en Jan van Eyck, maar ook door magisch realisten zoals Pyke Koch en Carel Willink. Hij schilderde landschappen en portretten die een mystieke en surrealistische sfeer ademen. De fijn geschilderde en gedetailleerde droomkastelen, anonieme gezichten, parkachtige landschappen en fonteinen wekken een droomachtige beklemming op.
Oeuvre
In de loop der jaren ontwikkelde Nico een groot en divers oeuvre. Hij werkte onverminderd door en hanteerde verschillende stijlen en technieken. Naast olieverfschilderijen op paneel vervaardigde hij ook aquarellen, fel gekleurde gouaches, snelle potlood- en pentekeningen en litho’s en etsen. Zijn onderwerpen varieerden van portretten en stillevens tot landschappen in het Groene Hart, maar altijd werkte hij figuratief. De dromerige en magisch realistische werken komen in zijn recente oeuvre niet veel meer voor. De laatste jaren laat hij zich vooral inspireren door vrienden, familie en de natuur.
Bewondering
Al vroeg oogstte Nico bewondering met zijn werk. In 1983 werd hij als jongste lid toegelaten tot het prestigieuze Sint-Lucas Gilde in Amsterdam. Hij was toen 32 jaar oud. Als lid van dit gilde kreeg hij jaarlijks de kans om met medeleden te exposeren in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Verder werden er tentoonstellingen aan zijn werk gewijd in Gouda, Rotterdam, Woerden, Bodegraven, Wijk bij Duurstede, Kockengen en Workum. Internationaal was er aandacht voor hem in Parijs, Argentat en New York.
Ruben van Esterik (1984)
Ruben van Esterik groeide op met de geur van olieverf en vernis. Te midden van het werk van zijn vader en alle gesprekken en boeken over kunst werd het bijna 'vanzelfsprekend' voor hem. Natuurlijkerwijs ontdekte Ruben zijn eigen artistieke kwaliteiten en begon hij na het voorgezet onderwijs aan de studie graphical design aan het Grafisch Lyceum in Utrecht. Na zijn afstuderen vulde hij zijn opleiding in 2005 aan met webdesign aan het Grafisch Lyceum in Rotterdam en in 2006 met image and media technology aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hij specialiseerde zich in animatie, lichtkunst en ruimtelijke projecties.
Mauritshuis
Na zijn studietijd startte Ruben met een compagnon het bedrijf Mr. Beam dat zich richtte op ruimtelijke projecties voor zowel commerciële als artistieke doeleinden. De drijfveer was het loslaten van het conventionele rechthoekige beeldvlak zoals een bioscoopscherm of televisie en het beeld één te laten worden met de fysieke ruimte. Mr. Beam voerde opdrachten uit voor het Lichtfestival in Gent (2011 en 2012), Foam Amsterdam (2012) en de Museumnacht in Leiden (2012). Vanaf 2012 heeft Ruben zich gevestigd als freelance animator. In 2014 ontwierp hij in opdracht van het vernieuwde Mauritshuis in Den Haag een animatie gebaseerd op de originele bouwtekeningen van Pieter Post uit 1650. Door middel van de projectie wordt de bezoeker rondgeleid door het museum terwijl de architectuur van het gebouw langzaam op de wanden wordt uitgetekend.
Inspiratie
Ruben laat zich in zijn werk inspireren door de wereld om hem heen. Zijn projecties voegen een extra dimensie toe aan onze alledaagse werkelijkheid. De meest banale vormen vertellen door licht en geluid ineens een bijzonder verhaal. Van bekende objecten tot prachtige architectuur: alles kan dienen als oppervlak voor een animatie.
Verbinding en contrast
Ruben en Nico van Esterik zijn op het eerste gezicht twee uitersten. Nico’s kunstenaarschap is geschoeid op de oude technieken en zijn werk heeft een ambachtelijk karakter. Ruben laat zich inspireren door nieuwe artistieke mogelijkheden en zijn werk heeft (inherent aan het medium) iets vluchtigs. Toch is er ook sprake van verbinding. In hun familieband, maar eveneens door hun oog voor detail. Het werk van vader en zoon is tot in het fijnste detail uitgewerkt: van decoratieve elementen tot arceringen in de achtergrond en de juiste geluidseffecten. Maar boven alles laten zij ons anders kijken naar de werkelijkheid. Ze creëren een nieuwe magische wereld door het verbinden van realiteit en fantasie.