Frankisch zwaard in het Stadsmuseum
18/10/2016 - In 2012 werd tijdens archeologisch onderzoek voorafgaand aan de bouw van een appartementencomplex op de Hoge Woerd, een grote klomp roest gevonden. Het bleek om een zwaard uit de achtste eeuw te gaan. Dit zwaard is nu gerestaureerd en te zien in het Stadsmuseum Woerden.
Duistere periode
Iedere Woerdenaar weet inmiddels dat onder het huidige Kerkplein het Romeins Castellum Laurium heeft gelegen. Er worden ook met regelmaat Romeinse artefacten gevonden bij opgravingen. Dankzij deze vondsten konden archeologen vrij nauwgezet de geschiedenis van Woerden in de Romeinse tijd reconstrueren. Maar wat er na de Romeinse tijd in Woerden gebeurde, bleef lange tijd een raadsel. Het was een duistere periode waarvan men niet zeker wist of er wel bewoning was in Woerden.
Nieuwbouwplannen
In 2011 maakte woningbouwcorporatie GroenWest plannen om een appartementencomplex aan de Hoge Woerd te bouwen. Voordat een dergelijk nieuwbouwplan op een historisch monumentale locatie mag worden uitgevoerd, moet eerst archeologisch onderzoek plaatsvinden. RAAP onderzoeks- en adviesbureau voor archeologie deed dan ook onderzoek.
8e- eeuws zwaard
De archeologen van RAAP vonden veelvuldig puin van het Romeins Castellum toen ze in 2012 de bouwwerkzaamheden begeleidden. En ook uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd vonden ze allerlei resten. Maar ze vonden ook een klomp roest, die na onderzoek een prachtig 8e- eeuws zwaard bleek te zijn. Het was een zeer opzienbarende vondst, omdat er tot dan toe nauwelijks overblijfselen uit die periode in de Woerdense geschiedenis bekend waren. Als de Romeinen rond 300 na Chr. uit Woerden vertrekken, breekt een periode van ‘historische ruis’ aan. Wat er dan in Woerden gebeurt, is onbekend.
Begraven edelman
Met het zwaard, waar bovendien menselijke skeletresten bij lagen, heeft Woerden plotsklaps een duidelijk bewijs dat daar in de Vroege Middeleeuwen mensen verbleven. De botjes bij het zwaard en ook de skeletdelen van twee andere opgegraven individuen blijken na koolstofdatering namelijk ook uit de 8e eeuw te stammen. De archeologen gaan er van uit dat de botten afkomstig zijn van mensen die begraven lagen op een voorheen onbekend vroegmiddeleeuws grafveld rond de kerk van Woerden. Het zwaard was vermoedelijk een bijgift in het graf van een lokale edelman.
Bonifatius
Woerden en het omliggende gebied was in de 8e eeuw in handen van Frankische koningen. Zij waren aanhangers van het christendom en missionarissen van elders mochten het christelijk geloof in hun rijk verspreiden. Zo ook Bonifatius, die volgens een historische bron tussen 719 en 722 na Chr. in Woerden verbleef om er te prediken. Wellicht is door toedoen van Bonifatius in Woerden een kerk gesticht, zoals missionarissen toen gewoon waren te doen. Door de ligging van de skeletten t.o.v. de funderingen, is het waarschijnlijk dat de Romeinse basilica het eerste kerkje in Woerden is geweest. En dat betekent weer dat dit gebouw nog of weer in gebruik was, vier eeuwen na het vertrek van de Romeinen.
Stadsmuseum
Het zwaard is te zien op de archeologische afdeling van het museum. Er is ook een gratis magazine beschikbaar met het hele verhaal over de opgravingen op de Hoge Woerd.